“Schoolleiders moeten goed onderwijskundig leiderschap tonen en sterk zijn in personeelsbeleid. Het is heel belangrijk dat ze zich daarin blijven ontwikkelen.” Met deze woorden begon Arend Smit, bestuurder bij Stichting Keizer Karel, de webinar over de Schoolleidersbeurs-VO op 18 maart 2025. Voion organiseerde deze online bijeenkomst, onder leiding van Irma Nentjes, adviseur Onderwijsarbeidsmarkt. Samen met Femke Geijsel, geassocieerd hoogleraar Strategisch leiderschap en schoolontwikkeling bij TIAS, bespraken ze uitgebreid hoe belangrijk het is dat schoolleiders zich blijven ontwikkelen.

“Schoolleiders zijn heel belangrijk, zeker nu het onderwijs steeds verandert en de druk op het onderwijs en de onderwijskwaliteit groter wordt. Blijven leren en je integraal ontwikkelen op verschillende beleidsterreinen is cruciaal om een school goed te leiden. Een masteropleiding helpt daarbij”, zegt Arend. “Je verdiept je kennis, leert nieuwe dingen en praat met andere schoolleiders.”

Femke voegt toe: “Het gaat er ook om dat schoolleiders kunnen staan voor de rol die het onderwijs heeft in de maatschappij en welke verantwoordelijkheden daarbij horen. Het is belangrijk werk. Schoolleiders mogen beter uitleggen wat ze doen en waarom, zowel op school als in gesprekken met mensen buiten de school.”

Leren van elkaar
Nu steeds meer schoolleiders een masteropleiding volgen, is het essentieel dat de scholen samen zorgen dat ze die nieuwe kennis gebruiken. “Ik vind het noodzakelijk dat alle schoolleiders regelmatig samenkomen om te praten over onderwijs”, vertelt Arend. “Door te bespreken wat er speelt, leren ze van elkaar.”

Femke: “Het is cruciaal dat schoolleiders samen vinden dat ze moeten blijven leren en een sterke beroepsgroep zijn. “Daarbij is het van groot belang dat schoolleiders en bestuurders samenwerken.”

Arend geeft aan dat we open moeten staan en moeten leren van andere beroepen: “Kijk eens naar de zorg, het leger of de politie. Daar is het normaal dat leiders blijven leren. Laten we nieuwsgierig zijn en van elkaar leren. Dan blijft ons werk uitdagend en zijn we klaar voor de toekomst.”

Direct resultaat
Masteropleidingen helpen schoolleiders om kritischer te denken. Ze leren complexe problemen te analyseren, meer in dialoog te treden en betere afwegingen te maken over de aanpak. Femke merkt op: “We horen vaak dat schoolleiders zijn veranderd door de master. Ze stellen bijvoorbeeld andere vragen dan ervoor. En we weten ook dat langere opleidingen – zoals masteropleidingen – meer effect hebben; een grotere vertaalslag naar de werkpraktijk op school.”

Een groot voordeel van de masteropleiding is dat de theorie direct gekoppeld wordt aan de praktijk. Arend legt uit: “Stel, je werkt als schoolleider aan een afdelingsplan, dan sluiten de opdrachten van de master daar veelal op aan. Of je leert hoe je draagvlak creëert binnen de school. De opgedane kennis kun je dan direct toepassen in je werk. Je ziet meteen resultaat, en dat motiveert enorm tijdens de opleiding.” Femke vult aan: “Het maakt ook dat collega’s meedenken of ruimte geven aan de schoolleider-in-opleiding om aan opdrachten te werken. Die steun helpt ontzettend mee om een masteropleiding goed te doorlopen. Dan is er win-win.’

Goede invulling van opleidingstraject
Een masteropleiding is een investering in de toekomst van het onderwijs, waar zowel de schoolleider als de organisatie van profiteren. De Schoolleidersbeurs-VO van € 45.000 is voor veel schoolleiders een belangrijke stimulans om deze opleiding te gaan doen. “Maar”, benadrukt Arend, “als iemand besluit de opleiding te volgen, moeten diens leidinggevende en de deelnemer samen zorgen voor een goede invulling van het opleidingstraject.”

Femke wijst erop dat er naast de lesdagen ook tijd nodig is om te studeren: “Als dit te veel vrije tijd kost, kan dat negatieve gevolgen hebben voor de vitaliteit van de deelnemers.” Gelukkig is de Schoolleidersbeurs-VO nu flexibeler. Eerst moest je de opleiding in twee jaar afronden, maar nu mag je er vier jaar over doen. Voor sommige schoolleiders past het beter een master over meerdere jaren te spreiden. “Je kunt dan één module per jaar doen, wat het een stuk haalbaarder maakt”, zegt Arend. “Zo proberen we ook bij het inregelen van de Schoolleidersbeurs-VO te luisteren naar de schoolleiders en hun feedback.” Volgens Femke is er een pallet aan masteropleidingen: “Goed om vorm en inhoud te kiezen die bij jou en jouw werk aansluiten.”

Meerwaarde masteropleiding
Arend vindt de kennis over samenhang tussen beleidsterreinen essentieel: “Zeker als je doorgroeit van teamleider/afdelingsleider naar eindverantwoordelijk schoolleider. Dan moet je die expertise gewoon in huis hebben.” Femke vult aan dat een masteropleiding hierin meerwaarde biedt boven losse modules: “Omdat de opleiding verschillende domeinen behandelt, krijg je veel meer zicht in de samenhang ertussen en de effecten op andere gebieden.”

“Het is waardevol dat je in zo’n masteropleiding over verschillende scholen leert, ook in de opdrachten en het eindonderzoek”, stelt ze. Volgens haar levert dit relevante inzichten op die je niet krijgt bij het volgen van losse modules. Ze vindt dat we beter gebruik moeten maken van de verscheidenheid aan scholen, zodat schoolleiders meer kennis krijgen en ervaringen kunnen uitwisselen.

Waardevol onderzoek
“Tijdens hun master doen schoolleiders vaak toegepast onderzoek”, vertelt Arend enthousiast. “En het mooie is: ze delen die kennis met collega’s of andere afdelingen op school. Dat werkt stimulerend! Wij helpen ze daarbij door kennisdeling in interne bijeenkomsten te organiseren, zodat iedereen ervan kan leren.”

Femke benadrukt hoe belangrijk onderzoek is in de masteropleiding: “Thesisonderzoek van schoolleiders draagt eraan bij dat de beroepsgroep een stevige eigen kennisbasis heeft met gedegen reflecties op allerlei ervaringen in de praktijk”.

Andere kijk op leiderschap
Nicole Bremmer, directeur bij Pronova praktijkonderwijs, deelde aan het einde van de webinar enthousiast haar ervaringen over de opleiding die zij heeft voltooid: “Ik heb zelf een masteropleiding gedaan en het heeft me veel gebracht. Het zet je echt aan het denken en verandert je kijk op je eigen leiderschap.” Ze benadrukt dat een grondige opleiding veel waarde toevoegt: “Ik raad andere leidinggevenden dan ook aan om een master te volgen, in plaats van losse modules. Het geeft je zoveel verdieping!”

Kijk de webinar terug>>

Heb je nog vragen over de mogelijkheden van de Schoolleidersbeurs-VO?

• bekijk de vraag & antwoorden
• of plan een gesprek in.